Yokohama City Üniversitesi’nden Profesör Takuya Takahashi liderliğindeki araştırma ekibi, uzun COVID-19 hastalarında öğrenme ve hafıza için kritik öneme sahip AMPA reseptörlerinin aktivitesinde belirgin bir artış tespit etti.
Takahashi, “Yeni geliştirdiğimiz AMPA reseptör PET görüntüleme teknolojisiyle, uzun COVID-19’un acil bir tıbbi sorununa yeni bir bakış açısı ve yenilikçi çözümler sunmayı hedefliyoru,” dedi.
“Bilinç bulanıklığı”, bilişsel bozukluk, zayıf hafıza ve yavaş düşünme gibi belirtileri kapsayan bir durum olarak tanımlanıyor.
SARS-CoV-2 enfeksiyonunun en yaygın ve engelleyici etkilerinden biri olarak kabul edilen bu tablo, uzun COVID hastalarının yüzde 80’inden fazlasını etkiliyor. Bu kişiler, çalışma, öğrenme ve günlük yaşamlarını sürdürmekte zorlanıyor.
Bugüne kadar yapılan araştırmalarda bu bilişsel bozulmanın net bir biyolojik nedeni tespit edilememişti. Ancak Japon ekibin bulguları, bu “bulanıklığın” moleküler düzeyde ölçülebilir değişikliklerle ilişkili olduğunu ilk kez ortaya koydu.
Dünya Sağlık Örgütü’ne göre, COVID-19 geçiren her 100 kişiden yaklaşık altısı, hastalığın ardından uzun COVID sendromu geliştiriyor. Bu da sorunun küresel ölçekte milyonlarca insanı etkilediğini gösteriyor.
Araştırmada, beyin hücreleri arasındaki iletişimde önemli rol oynayan AMPA reseptörlerinin uzun COVID bilinç bulanıklığında anahtar rol oynayabileceği öne sürüldü. Daha önce depresyon, şizofreni ve demans gibi hastalıklarla da ilişkilendirilen bu reseptörlerin, aşırı etkin hale geldiğinde bilişsel sorunları artırdığı belirlendi.
Ekip, geliştirdikleri K-2 AMPAR PET görüntüleme yöntemiyle 30 uzun COVID hastasının beynini inceledi ve sonuçları 80 sağlıklı gönüllüyle karşılaştırdı. Bulgular, uzun COVID hastalarında reseptör yoğunluğunun belirgin şekilde arttığını ve AMPAR aktivitesi yükseldikçe bilişsel semptomların da kötüleştiğini ortaya koydu.
Ayrıca araştırma, beyin iltihabının da bu süreçte rol oynadığını gösterdi. Yüksek enflamatuar belirteçlerin aynı reseptör artışlarıyla bağlantılı olduğu, bağışıklık tepkisinin moleküler değişimleri tetikleyebileceği belirtildi.
Profesör Takahashi, “Bulgularımız, uzun COVID-19 bilinç bulanıklığının meşru bir klinik durum olarak tanınması gerektiğini açıkça gösteriyor. Bu, sağlık sistemlerinin tanı ve tedavi geliştirme sürecini hızlandırabilir” dedi. Araştırmacılar, ilerleyen dönemde aşırı AMPAR aktivitesini azaltmaya yönelik tedavilerin semptomları hafifletebileceğini düşünüyor.
